Aşağıda genç Karl Marx hakkında detaylı bir makale bulunmaktadır.
Genç Karl Marx
Karl Marx (5 Mayıs 1818 – 14 Mart 1883), Alman filozof, ekonomist, tarihçi, sosyolog, politik teorisyen, gazeteci ve sosyalist devrimcidir. En bilinen eserleri arasında Komünist Manifesto (1848) ve Das Kapital (1867-1894) yer almaktadır. Genç Marx dönemi, onun düşüncelerinin şekillenmeye başladığı, felsefi ve politik temellerini attığı önemli bir evredir.
Erken Yaşamı ve Eğitimi
- Doğumu ve Ailesi: Karl Marx, 5 Mayıs 1818'de, Prusya Ren Bölgesi'ndeki Trier şehrinde doğdu. Babası Heinrich Marx, bir avukattı ve ailesi Yahudi kökenliydi. Ancak, Yahudi karşıtı ayrımcılıktan kaçınmak amacıyla, Karl doğmadan önce Hristiyanlığa geçtiler.
- Eğitim Hayatı: Marx, ilk eğitimini evde aldıktan sonra Trier Lisesi'ne devam etti. Lisede hümanist değerlere ve Aydınlanma düşüncesine ilgi duydu. 1835'te Bonn Üniversitesi'nde hukuk eğitimine başladı, ancak daha sonra Berlin Üniversitesi'ne geçerek felsefe alanına yöneldi.
- Hegelci Etkiler: Berlin Üniversitesi'nde Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in felsefesiyle tanıştı. Başlangıçta Hegel'in idealist felsefesine ilgi duysa da, daha sonra Genç Hegelciler olarak bilinen bir gruba katılarak Hegelci düşünceyi eleştirel bir şekilde yorumlamaya başladı. Bu dönemde Ludwig Feuerbach'ın materyalist felsefesinden de etkilendi.
- Doktora Tezi: 1841'de Jena Üniversitesi'nden felsefe doktorası aldı. Tezi, Demokritos ve Epikuros'un doğa felsefeleri üzerineydi. Tezinde, felsefenin pratik hayata müdahale etmesi gerektiğini vurguladı.
Gazetecilik ve Politik Aktivizm
- Rheinische Zeitung: Doktorasını tamamladıktan sonra, Marx, Köln şehrinde yayımlanan liberal gazete Rheinische Zeitung'da gazeteci olarak çalışmaya başladı. Kısa sürede gazetenin başyazarı oldu. Yazılarında, Prusya hükümetini ve sosyal adaletsizlikleri eleştirdi. Bu eleştirel yaklaşımı nedeniyle gazete, 1843'te hükümet tarafından kapatıldı.
- Paris'e Gidiş: Rheinische Zeitung'un kapatılmasının ardından Marx, 1843'te Paris'e taşındı. Burada, Arnold Ruge ile birlikte Deutsch-Französische Jahrbücher (Alman-Fransız Yıllıkları) adlı bir dergi çıkarmaya başladı. Bu dergi, Almanya ve Fransa'daki radikal düşünürlerin fikirlerini bir araya getirmeyi amaçlıyordu.
- Friedrich Engels ile Tanışma: Paris'te Marx, hayatının geri kalanında yakın dostu ve çalışma arkadaşı olacak olan Friedrich Engels ile tanıştı. Engels, Marx'ın düşüncelerinin gelişmesinde önemli bir rol oynadı ve ona maddi destek sağladı.
- Ekonomi ve Felsefe Elyazmaları (1844): Paris'te Marx, gençlik dönemi eserlerinden biri olan Ekonomi ve Felsefe Elyazmaları'nı yazdı. Bu elyazmaları, Marx'ın yabancılaşma kavramını ve kapitalist sistemin insan üzerindeki olumsuz etkilerini analiz ettiği önemli bir çalışmadır.
Materyalist Tarih Anlayışına Doğru
- Kutsal Aile: Marx ve Engels, 1845'te birlikte Kutsal Aile adlı bir kitap yayımladılar. Bu kitap, Genç Hegelciler'in idealist felsefesine karşı bir eleştiri niteliğindeydi ve materyalist tarih anlayışının ilk işaretlerini taşıyordu.
- Alman İdeolojisi: Marx ve Engels, 1845-1846 yıllarında Alman İdeolojisi adlı kapsamlı bir çalışma yazdılar. Bu çalışma, materyalist tarih anlayışının temel ilkelerini ortaya koyuyordu. Marx ve Engels, tarihin itici gücünün fikirler değil, maddi üretim ilişkileri olduğunu savundular. Bu eser, onların felsefi sistematiğini anlamak için kritik öneme sahiptir, fakat Marx ve Engels'in yaşadığı dönemde yayınlanmamıştır.
- Feuerbach Üzerine Tezler: 1845'te Marx, Ludwig Feuerbach'ın materyalizmini eleştiren Feuerbach Üzerine Tezler'i yazdı. Bu tezlerde, felsefenin sadece dünyayı yorumlamakla kalmayıp, aynı zamanda onu değiştirmesi gerektiğini vurguladı. En ünlü tezi, "Filozoflar dünyayı yalnızca çeşitli biçimlerde yorumladılar; oysa sorun onu değiştirmektir." şeklindedir.
Politik Aktivizm ve Devrimci Hareketler
- Brüksel'e Gidiş: 1845'te Marx, politik faaliyetleri nedeniyle Paris'ten sınır dışı edildi ve Brüksel'e yerleşti. Burada, Komünist Birlik adlı gizli bir örgütle ilişki kurdu.
- Komünist Manifesto (1848): 1848'de Marx ve Engels, Komünist Birlik'in programı olarak Komünist Manifesto'yu yazdılar. Bu manifesto, kapitalizmin eleştirisini ve proletarya devrimini savunan bir çağrı niteliğindeydi. "Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!" sloganıyla sona eren manifesto, dünya çapında yankı uyandırdı.
- 1848 Devrimleri: 1848'de Avrupa'da bir dizi devrim patlak verdi. Marx, bu devrimlere aktif olarak katıldı ve Köln'e dönerek Neue Rheinische Zeitung adlı bir gazete çıkardı. Ancak, devrimlerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından gazete kapatıldı ve Marx, Prusya hükümeti tarafından sürgün edildi.
Londra'ya Sürgün ve Sonraki Yaşamı
- Londra'ya Yerleşme: 1849'da Marx, Londra'ya yerleşti ve hayatının geri kalanını burada geçirdi. Londra'da yoksulluk içinde yaşadı ve ailesini geçindirmekte zorlandı.
- Das Kapital: Londra'da Marx, en önemli eseri olan Das Kapital üzerinde çalışmaya başladı. Das Kapital, kapitalist sistemin işleyişini analiz eden kapsamlı bir çalışmadır. İlk cildi 1867'de yayımlandı, diğer ciltleri ise ölümünden sonra Friedrich Engels tarafından derlenerek yayımlandı.
- Uluslararası İşçi Birliği (Birinci Enternasyonal): Marx, 1864'te kurulan Uluslararası İşçi Birliği (Birinci Enternasyonal)'in kuruluşunda ve faaliyetlerinde aktif rol oynadı.
- Ölümü: Karl Marx, 14 Mart 1883'te Londra'da hayatını kaybetti.
Genç Marx'ın Mirası
Genç Karl Marx'ın dönemi, onun düşüncelerinin şekillenmeye başladığı ve daha sonraki çalışmalarının temelini oluşturduğu önemli bir evredir. Hegel'den aldığı felsefi mirası eleştirel bir şekilde yorumlaması, Feuerbach'ın materyalizmiyle tanışması ve Friedrich Engels ile kurduğu yakın işbirliği, onun düşüncelerinin gelişmesinde belirleyici rol oynamıştır. Genç Marx'ın yabancılaşma, tarihsel materyalizm ve sınıf mücadelesi gibi temel kavramları, günümüzde de sosyal bilimler ve felsefe alanlarında tartışılmaya devam etmektedir.